Uzmanlara göre emeklinin yaşam standartları artırılmalı
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) haziranda, aylık bazda yüzde 1,64 artış gösterdi. TÜFE, haziranda geçen yılın aralık ayına göre yüzde 24,73, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 71,6 oldu.
Bu şartlarda işçi ve Bağ-Kur’lu emekliler yüzde 24,73, memur ve memur emeklileri de yüzde 19,31 zam aldı.
Bu çerçevede aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 32 bin 861 liradan 39 bin 177 liraya, en düşük memur emekli aylığı 14 bin 741 liradan 17 bin 587 liraya yükseldi.
10 bin lira alan bir SSK ve Bağ-Kur emeklisi de 12 bin 473 lira almaya hak kazandı.
Enflasyon verilerine uzman yorumu
TÜKONFED Finans Komisyonu Başkanı ve Ekonomist Dr. Selçuk Gülten, TÜİK’in enflasyon rakamlarını ve tamirlerle emeklilere yansıyan zam oranlarını Ensonhaber’e değerlendirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), paylaştığı verinin enflasyonun beklentilerin altında geldiğini belirten Gülten, Türkiye’nin yıl sonuna hedeflerinin tutma yönünde Orta Vadeli Plan (OVP) çerçevesinde ilerlendiğini dile getirdi.
Gülten’e göre enflasyon oranları, temmuz ve ağustos ayında daha da düşecek.
“Önemli olanın zam oranından çok, alım gücünün yükselmesi”
Ekonomist Gülten’e göre, açıklanan enflasyonla şekillenen maaşlar ise yeterli değil. Yıllık yüzde 60 maaşın artırıldığı halde geçinemediğini belirten emekliler için alım gücünü artırıcı ilave tedbirlere artırılması gerektiğine vurgu yapan Gülten, önemli olanın zam oranından çok, alım gücünün yükselmesi olduğunu belirtti.
“Gıda ve konut fiyat artışı yüksek kaldı”
Aslında vatandaşın hissettiğinin gıda ve konut artışlarının artışı olduğunu belirten Gülten, enflasyon patikasınının kasım ayına kadar oturacağını, vatandaşa etkilerinin gecikmeli yansıyacağını, bunun da ilave desteklerle hafifletilmesi gerektiğin belirtti.
İşçi ve memur emeklilerinin farkı
Enflasyon zammın yansımasının ardından SSK ve Bağ-Kur emeklileri ile memur emeklilerinin şartlarını karşılaştıran Gülten, memur emeklilerinin şartlarının diğer emeklilere daha iyi düzeyde olduğunu vurgulayarak, her iki grup için de iyileştirme önerisinde bulundu.
“Türkiye OVP hedefleri doğrultusunda başarıyla ilerliyor”
Ekonomist Dr. Selçuk Gülten’in, Ensonhaber’e yaptığı açıklamalar şöyle:
Aylık enflasyon 1,64 olarak çok düşük bir oran olarak çıktı. Şu an beklentiler 2,5’ten aşağı düşmeyeceği yönündeydi. Haziran ayı enflasyonun hatta 3’ün üzerinde bekleyenler de vardı. Hatta 3’ün üzerinde bir beklentiyle eğer 3’ün üzerinde bir oran çıksaydı yıl sonu hedefleri tutturma ihtimalimiz de oldukça tehlikeye giriyordu. Ama 2,5 ve altındaki veya 2,5 ve onun altındaki her oranda da yıl sonu hedeflerini tutturma yönünde Türkiye’nin Orta Vadeli Plan çerçevesinde hareketlerine devam ettiği yolunda başarılı bir şekilde ilerlediği anlamına gelecektir.
“Temmuz ve ağustosta daha da düşük oranlar bekleniyor”
1.64 oldukça düşük bir oran geldi. Bu da sevindirici bir şey. Üstelik bu haziran enflasyonu temmuz ve ağustosta daha da düşük oranlar bekleniyor. Bir önceki ay, mayıs sonunda bizim yıllık enflasyonu 75,64’tü. Yani yıllık enflasyonumuz 75’i aşmıştı. Şimdi 71,60’a düşmüş oldu. Bir sonraki ay 60’lı rakamlara gelmiş olacak. Bir sonraki rakam bir sonraki ay yine 50’li rakamlara gelecek. Eylül ve ekim aylarında 40’lı rakamları inşallah görmeye başlayacağız. Böylelikle de enflasyon hedefi olan 38’e yaklaştığımızı göreceğiz.
“SSK ve Bağ-Kur emeklisi yüzde 24,73 emekli zammı alacak”
Tabii zam oranları açısından baktığımızda ise bu oranlar biraz düşük kalmış oldu. Enflasyon bu ay düşük çıkınca haziran ayında düşük çıkınca 24,73 alacak. SSK ve Bağ-Kur emeklisi. Tabii burada ilave refah payı verilmezse, sadece enflasyon farkı maaşlara yansıtılacak olursa 10 bin lira maaşı olan bir kişinin maaşı 12 bin 474 liraya gelmiş olacak. Yüzde 25 diyelim 12 bin 500 liraya gelecek. 10 bin liralık maaşı sadece enflasyon maaşlara yansıtılır ise bu yüksek bir rakam diyemeyiz.
“Maaş artışından sonra iğneden ipliğe zam geliyor”
Gülten, emeklilerin aldıkları zamlı maaşın ardından bir süre rahatladıklarını, 3 ay sonra tekrar alım güncünün düştüğünü belirterek, “Çünkü bunun temel nedeni 3 ay sonra iğneden ipliğe her şeyin fiyatı tekrar yükseliyor. Ben bu sefer zam yapmadan önceki halimden geriye gitmiş oluyorum. Kendi durumumu koruyamamış oluyorum. İşte burada artık zamla değil de biraz da alım gücünü artırıcı ilave tedbirlere bakmak lazım. Bunlara yönelmek lazım.” diyerek yapılması planlanan uygulamaları şu sözlerle hatırlattı:
“Emekli paketi hayata geçirilmeli”
Böyle bir paket hazırlanmıştı. Bu yıl emekli yılı ilan edilmiş ve bir paketten de bahsedilmişti. Bu paketin artık hızlıca hayata geçmesi lazım. Mesela bu pakette denmişti ki kira desteği verilecek büyükşehirlerdeki vatandaşlara emekli kartı verilecek. Süpermarketlerden alışveriş. Süpermarket zincirlerinden alışveriş yaptığınızda yüzde 20-yüzde 25 indirim alacaksınız. İşte uçak biletlerini, tren biletlerini, otobüs biletlerini, yüzde 25 civarında yine indirim alacaksınız gibi böyle ilave imkanlar sağlanacaktı. Bunlar yapılırsa en azından emeklilerin alım gücünde belli bir yükselme başlayabilir.
Enflasyondaki hedefler
Gülten, 2024 enflasyon hedefinin yüzde 38, 2025 hedefinin yüzde 15 ve 2026’da da tek haneli rakamlara gelmek olduğunu belirtti.
SSK ve memur emekli maaşları
Gülten, SSK ve memur emekli maaşlarını şöyle karşılaştırdı:
Memurlarda biraz farklı işliyor süreç. SSK ve Bağ-Kur emeklisi zaten düşük para alıyorlardı. 10 bin liraydı biliyorsunuz. O da küçük maaşları 10 bin liranın altında olanlar. Mesela şu an maaşlarla ilgili bir düzenleme yapılmazsa sizin maaşınız 8 bin lira ise maaşını siz zaten zam alsanız bile gene 10 bin lira almaya devam edeceksiniz. Hiç değişen bir şey olmayacak. 3,6 milyon insanın durumu bu şekilde. Şu an 10 bin lira alıyorsanız kök maaşınız da 10 bin liraysa; yüzde 25 zam alırsanız 12 bin 500 lira, yüzde 30 zam alırsanız 13 bin lirayla devam edeceksiniz.
“Memur emeklilerinin maaşı asgari ücreti aştı”
Ama memur emekliliğine geldiğimizde şu an bir memur emeklisi 14 bin 740 lira alıyor. Buna yüzde 20 zam yaptığımızda. 17 bin 694 liraya geliyor. Asgari ücret 17 bin 2 lira. En düşük emekli memur maaşı 17 bin 694 lira oluyor. Asgari ücreti aşan bir emekli memur maaşı. En düşük emekli memur maaşından söz ediyoruz. Peki SSK’lı Bağ-Kur’luya baktığımızda 13 bin nerede kalacaklar? 5 puan da refah payı alırlarsa, onu alamazlarsa 12 bin 500 lira, biri 17 bin 600 lira alıyor, biri 12 bin lira. Arada 5 bin liraya yakın bir fark var. Bunun için ben SSK ve Bağ-Kur emeklisi için ilave bir şeyler yapılması gerektiği kanaatindeyim. Memur emeklisi için de elbette onlara da imkanlar zorlanarak, bütçe imkanları çerçevesinde bir şeyler verilmeli, daha da katkıda bulunmalı.
“Emeklilere ilave destek mutlaka yapılmalı”
En düşük memur maaşı 32 bin 860 lirayken 39 bin 445 liraya, neredeyse en düşük memur maaşı 40 bin lira seviyesine gelmiş oluyor. En düşük memur emeklisi maaşı da 17 bin 690 lira, 17 bin 700 lira seviyesine ulaşmış oluyor. Bence bu rakamlar memurlar için hala iyi. Hala satın alma gücü anlamında değerli ama SSK ve Bağ-Kur diye baktığımızda ise çok düşük kalıyor. Onlara ilave bir destek, ilave bir açıklama, ilave bir uygulama yapılması gerekiyor. Çünkü 13 bin lira, 12 bin 500 lira. Ankara, İstanbul, İzmir’de bir kira. Bu kadarı geçti artık. Kirayı bile zor verebilecek duruma gelmiş oluyor emekli vatandaşımız. O yüzden onlara bir ilave destek mutlaka yapılmalı.
