İran’da sandığın gündemi ekonomi

İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in onayından geçen 5 ismin yarışmasının beklendiği seçimde muhafazakar adaylardan biri olan Ali Rıza Zakani, diğer üç muhafazakar adayın lehine seçimlerden çekildiğini ilan etti. Zakani’nin çekilmesinin ardından seçimde Türk kökenli reformist aday Mesud Pazeşkiyan ve muhafazakar adaylar Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili ve eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi yarışacak. Mesud Pazeşkiyan son mitingini Güney Azerbaycan eyaletinin başkenti Tebriz’de gerçekleştirirken, Muhammed Bakır Kalibaf ülkenin başkenti Tahran’daydı. Said Celili ise muhafazakarların kalesi sayılan kentlerden Tebriz’de son kez konuştu. Adayların gerek mitinglerde gerekse televizyon tartışmalarında gündemlerini oluşturan iki önemli konu ekonomik zorluklar ve bu zorluklara sebep olan ABD ve Batılı ülkelerin yaptırımları oldu. Bütün adaylar, Reisi döneminde halk öfkesine sebep olan vergi artırımı, büyük bütçe açıkları ve yüzde 40’ları aşan enflasyon oranlarını eleştirerek ekonomik durumun düzeltilmesi konusunda vaatlerde bulundu.

2021 yılında tartışmalı seçimler sonucunda iktidara gelen İbrahim Reisi, yaptırımlara karşı Çin ile ilişkilerini geliştirmesinin yanı sıra Suudi Arabistan ile normalleşme sürecini tamamlayarak yaptırımları etkisizleştirmeye çalıştı. Buna karşılık ülkede işsizlik oranı en yüksek seviyelerine ulaştı. Petrolün payı İran ekonomisinde yüzde 70’e ulaşırken bu süreçte günlük üretim 1.4 milyon varile çıktı. Seçimler öncesi muhafazakar adaylar, Reisi’nin politikalarının sürdürülmesini savunurken Pazeşkiyan ise yaptırımların kaldırılması için dış dünyaya açılımı savunuyor. Son yapılan 2021 seçimlerinde katılım oranı yüzde 48’e kadar gerilirken geçtiğimiz mart ayında yapılan genel seçimlerde ise bu oran yüzde 41’e düşmüştü. İran Öğrenciler Ajansı’nın (İSPA) 3 bin 600’den fazla seçmenle yüz yüze gerçekleştirdiği ankette, seçmenlerin yüzde 44,4’ü bu seçimlere kesinlikle katılacağını, yüzde 28,7’si seçime hiçbir şekilde katılmayacağını söyledi.